Ολική Αρθροπλαστική Ισχίου

Η ολική αρθροπλαστική ισχίου είναι μια εξειδικευμένη χειρουργική τεχνική που έφερε επανάσταση στην Ορθοπαιδική. Επιτρέπει σε χιλιάδες ασθενείς – κυρίως μεγάλης ηλικίας, αλλά και νεότερους – με κατάγματα, βαριές εκφυλιστικές αρθρίτιδες του ισχίου και ρευματοειδείς αρθρίτιδες, να έχουν μια φυσιολογική ζωή και έναν ομαλό και ανώδυνο τρόπο βάδισης, χωρίς χωλότητα ή χρήση φαρμακευτικής αγωγής.

Οι σύγχρονες τεχνικές ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου είναι ελάχιστα επεμβατικές. Αυτό δεν σημαίνει απλώς ότι πραγματοποιείται μικρή τομή. Σημαίνει ότι διατηρούνται και προστατεύονται, κατά το μέγιστο δυνατό, σημαντικοί μύες και τένοντες που περιβάλλουν το ισχίο.

Ως εκ τούτου, αφενός συνοδεύονται από πολύ χαμηλό ποσοστό επιπλοκών και αφετέρου επιτρέπουν την άμεση κινητοποίηση του ασθενούς, μέσα σε λίγες ημέρες ή ακόμα και ώρες μετά το χειρουργείο!

Επιπλέον, οι σύγχρονες τεχνικές ενσωματώνουν την τελευταία λέξη της ιατρικής τεχνολογίας. Χρησιμοποιούνται, δηλαδή, προθέσεις ή εμφυτεύματα που είναι κατασκευασμένα από φιλικά προς τον οργανισμό υλικά. Επίσης, προσομοιάζουν σε εντυπωσιακό βαθμό τη φυσική μηχανική του ισχίου και έχουν διάρκεια ζωής μεγαλύτερη των 20 ετών!

Αυτό σημαίνει ότι για πολλούς ασθενείς, οι τεχνητές αρθρώσεις που αντικαθιστούν τις φθαρμένες, κατά την επέμβαση ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου, παραμένουν λειτουργικές εφ’ όρου ζωής!

Επομένως, η ολική αρθροπλαστική του ισχίου θεωρείται μία από τις πιο ασφαλείς και κλινικά αποτελεσματικές επεμβάσεις στον χώρο της χειρουργικής.

Η πραγματοποίηση ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου προϋποθέτει να υπάρχει σημαντική βλάβη ή φθορά στην άρθρωση του ισχίου. Οι αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στην άρθρωση του ισχίου είναι πολλές, μεταξύ των οποίων:

Αρθρίτιδα Ισχίου

Η «αρθρίτιδα» δεν αφορά μια πάθηση, αλλά είναι ένας γενικός τρόπος να αναφερόμαστε στον πόνο στις αρθρώσεις ή στις παθήσεις των αρθρώσεων. Υπάρχουν περισσότεροι από 100 διαφορετικοί τύποι αρθρίτιδας. Άτομα όλων των ηλικιών, φύλων και φυλών μπορεί να εμφανίσουν, καθιστώντας την την κυριότερη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως. Διαβάστε εδώ περισσότερα για την αρθρίτιδα ισχίου.

Η πιο συχνή μορφή αρθρίτιδας είναι η οστεοαρθρίτιδα. Αποτελεί μια χρόνια εκφυλιστική νόσο, κατά την οποία ο χόνδρος της άρθρωσης του ισχίου φθείρεται ως συνέπεια του γήρατος.

Συγγενής ή Αναπτυξιακή Δυσπλασία του Ισχίου

Πρόκειται για μια κληρονομική και συγγενή πάθηση που εμφανίζεται μία φορά κάθε 1.000 γεννήσεις. Αφορά ένα εκ γενετής «σφάλμα» στην κοτύλη, την «κούπα» που φιλοξενεί την κεφαλή του ισχίου, με συνέπεια η τελευταία να μην ενσωματώνεται σωστά, να εξέχει προς τα έξω και με την πάροδο του χρόνου να προκαλεί εκφυλιστικές αλλοιώσεις.

Ρευματοειδής Aρθρίτιδα

Ένα αυτοάνοσο νόσημα, κατά το οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται λανθασμένα στις αρθρώσεις. Αυτό δημιουργεί φλεγμονή, με συνέπεια οίδημα και πόνο μέσα και γύρω από τις αρθρώσεις. Εάν η φλεγμονή παραμείνει ανεξέλεγκτη, μπορεί να βλάψει τον χόνδρο, καθώς και τα ίδια τα οστά. Με την πάροδο του χρόνου, υφίσταται απώλεια χόνδρου, ενώ οι αρθρώσεις καθίστανται χαλαρές, ασταθείς, επώδυνες και χάνουν την κινητικότητά τους.

Μπορεί επίσης να συμβεί και παραμόρφωση της άρθρωσης. Η ζημιά στις αρθρώσεις μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη και, επειδή – σε αντίθεση με άλλες μορφές αρθρίτιδας – μπορεί να εμφανιστεί νωρίς, είναι σημαντικό να γίνεται έγκαιρη διάγνωση και άμεση θεραπεία, (συχνά με ολική αρθροπλαστική του ισχίου).

Προηγούμενος Tραυματισμός του Iσχίου

Το ισχίο είναι επιρρεπές σε διάφορους τύπους τραυματισμών. Μερικές φορές αυτοί συμβαίνουν σε υγιείς αρθρώσεις, για παράδειγμα, έπειτα από αυτοκινητιστικό ατύχημα ή πτώση. Σε άλλες περιπτώσεις, αρθρώσεις που επηρεάζονται από συγγενείς παραμορφώσεις ή από οστεοπόρωση καθιστούν το ισχίο ευάλωτο σε τραυματισμούς.

Παχυσαρκία

Το υπερβολικό βάρος επιβαρύνει σημαντικά τις αρθρώσεις μας. Για τον λόγο αυτό, η παχυσαρκία είναι μια κοινή πάθηση που επηρεάζει ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα του ισχίου. Όταν όλα τα συντηρητικά μέτρα αποτύχουν, η ολική αρθροπλαστική ισχίου έχει αποδειχθεί ότι είναι μια αποτελεσματική χειρουργική επιλογή.

Άσηπτη Nέκρωση της Mηριαίας Kεφαλής (Oστεονέκρωση)

Προκαλείται όταν η ροή του αίματος στο οστό του ισχίου επιβραδύνεται και ο οστικός ιστός νεκρώνεται. Παρόλο που μπορεί να επηρεάσει κι άλλα οστά, η άσηπτη νέκρωση συμβαίνει συχνότερα στο ισχίο. Μπορεί να προκληθεί από κάταγμα ή εξάρθρωση ισχίου ή από μακροχρόνια χρήση στεροειδών υψηλής δόσης, μεταξύ άλλων αιτιών.

Τα βασικά συμπτώματα που μπορεί να οδηγήσουν τον ασθενή στον ορθοπαιδικό για περαιτέρω διερεύνηση είναι:

• Πόνος στο ισχίο, ο οποίος επιδεινώνεται με τη βάδιση και υποχωρεί με την ξεκούραση.
• Δυσκολία ή περιορισμός στην κίνηση της άρθρωσης, όπως όταν επιχειρείτε να σηκώσετε το πόδι, να διασχίσετε σκάλες ή να καθίσετε.
• Αίσθημα δυσκαμψίας ιδιαίτερα το πρωί ή μετά από περιόδους ακινησίας.
• Χωλότητα (κούτσαιμα) κατά το περπάτημα.
• Ακτινοβολία πόνου στο γόνατο, που μπορεί να συγχέεται με πρόβλημα στο ίδιο το γόνατο.

Η ολική αρθροπλαστική του ισχίου αποτελεί μία από τις πιο επιτυχημένες και αποτελεσματικές χειρουργικές επεμβάσεις, με εξαιρετικά υψηλό ποσοστό ικανοποίησης των ασθενών. Τα κυριότερα οφέλη περιλαμβάνουν:

• Ανακούφιση από τον χρόνιο πόνο.
• Αποκατάσταση της κινητικότητας της άρθρωσης.
• Βελτίωση της ποιότητας ζωής και της ανεξαρτησίας του ασθενούς.
• Επανένταξη στις καθημερινές δραστηριότητες και – σε πολλές περιπτώσεις – ακόμα και σε ήπια αθλητική δραστηριότητα.
• Μακροχρόνια διάρκεια του εμφυτεύματος, που σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνά τα 20 χρόνια.

Όπως κάθε χειρουργική επέμβαση, έτσι και η ολική αρθροπλαστική ισχίου εμπεριέχει κάποιους κινδύνους, αν και η συχνότητά τους είναι σχετικά χαμηλή. Πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• Φλεγμονή ή λοίμωξη στην περιοχή της επέμβασης.
• Θρόμβωση (σχηματισμός θρόμβων στις φλέβες).
• Εξάρθρωση της πρόθεσης.
• Φθορά ή χαλάρωση του εμφυτεύματος με την πάροδο του χρόνου.
• Τραυματισμός νεύρων ή αιμοφόρων αγγείων γύρω από την άρθρωση.

Η επιλογή εξειδικευμένου και έμπειρου χειρουργού, η κατάλληλη προεγχειρητική προετοιμασία και η τήρηση των μετεγχειρητικών οδηγιών μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα επιπλοκών.

Η αποκατάσταση μετά από ολική αρθροπλαστική ισχίου είναι ουσιαστικό μέρος της επιτυχίας της επέμβασης. Περιλαμβάνει:

• Άμεση κινητοποίηση του ασθενούς, συχνά εντός 24 ωρών από το χειρουργείο.
• Φυσικοθεραπεία, με στόχο την ενδυνάμωση των μυών και την επανάκτηση της κινητικότητας.
• Χρήση βοηθημάτων βάδισης (πατερίτσες ή περιπατητήρας) για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
• Οδηγίες για ασκήσεις στο σπίτι, με σκοπό τη σταδιακή επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.
• Παρακολούθηση από τον θεράποντα ιατρό σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Η πλήρης αποκατάσταση ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία και τη φυσική κατάσταση του ασθενούς, αλλά συνήθως επιτυγχάνεται μέσα σε 2-3 μήνες.

Η μέθοδος ολικής αρθροπλαστικής AMIS (Anterior Minimal Invasive Surgery) και η μέθοδος ASI (Anterior Supine Intramuscular) αποτελούν δύο ιδιαίτερα επιτυχημένες χειρουργικές τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας του ισχίου.

Αμφότερες είναι ιδιαίτερα ατραυματικές, όχι μόνο λόγω της μικρής τομής στο δέρμα, αλλά κυρίως διότι δεν απαιτείται να κοπούν ή να αποκολληθούν μύες κατά τη διάρκεια της χειρουργικής προσπέλασης.

Στην πραγματικότητα, η πρόσθια προσπέλαση είναι η μόνη τεχνική που περνά ανάμεσα και όχι διαμέσου των μυϊκών ιστών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται ο κίνδυνος τραυματισμού των μυών, των τενόντων, των αγγείων και των νεύρων. Η τεχνική αυτή είναι κοινή για τις ατραυματικές τεχνικές AMIS και ASI.

Η ολική αρθροπλαστική SuperPath αποτελεί ό,τι πιο σύγχρονο έχει να επιδείξει η χειρουργική τεχνική του ισχίου. Έχει το πλεονέκτημα ότι το ισχίο δεν εξαρθρώνεται σε κανένα στάδιο της χειρουργικής διαδικασίας. Παράλληλα, ο αρθρικός θύλακος του ισχίου παραμένει ανέπαφος (δεν τέμνεται και δεν αφαιρείται). Με αυτόν τον τρόπο, υπάρχει μεγαλύτερη σταθερότητα της άρθρωσης μετεγχειρητικά και το αίσθημα ότι το ισχίο μετά την αρθροπλαστική είναι πιο «φυσιολογικό» σε σύγκριση με άλλες τεχνικές.

Μία ακόμη σύγχρονη μέθοδος είναι η ρομποτική αρθροπλαστική ισχίου με την τεχνική Makoplasty. Πρόκειται για μια χειρουργική διαδικασία που εφαρμόζεται σε περιπτώσεις μερικής ή ολικής αρθροπλαστικής ισχίου με το ρομποτικό σύστημα MAKO.

Οι μέθοδοι ολικής αρθροπλαστικής AMIS, ASI και SuperPath έχουν τα παρακάτω πλεονεκτήματα συγκριτικά με τις πιο παραδοσιακές χειρουργικές προσεγγίσεις:

• Ελαχιστοποίηση του πόνου μετά το χειρουργείο
• Περιορισμός της απώλειας αίματος
• Ελάττωση του συνολικού χρόνου νοσηλείας
• Μείωση του κινδύνου εξαρθρήματος, γεγονός που καταργεί την ανάγκη περιορισμών (όπως μαξιλάρι απαγωγής ή ανυψωτικό λεκάνης τουαλέτας)
• Ομαλός τρόπος βάδισης χωρίς χωλότητα
• Ταχύτερη επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες

Όσοι υποφέρουν από πόνους και δυσκαμψία και στα δύο ισχία έχουν τη δυνατότητα να απαλλαγούν με μία μόνο επέμβαση.

Η περιορισμένη επεμβατικότητα, η χαμηλή απώλεια αίματος, η ελαχιστοποίηση του κινδύνου επιπλοκών και η άμεση κινητοποίηση του ασθενούς καθιστούν πλέον δυνατή την ταυτόχρονη αρθροπλαστική και των δύο ισχίων.

Έτσι, ο ασθενής αποφεύγει την ταλαιπωρία των διαδοχικών χειρουργείων.

Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται μόνο κατόπιν ειδικών ελέγχων και αφού οι ορθοπαιδικοί κρίνουν ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις.

Ιδανικοί υποψήφιοι είναι ασθενείς κάτω των 70 ετών, σε καλή φυσική κατάσταση και χωρίς καρδιοαναπνευστικά νοσήματα.

Το βασικό πλεονέκτημα είναι ότι απαιτείται μόνο ένα χειρουργείο και μία αναισθησία, με συνέπεια:

• Ταχύτερη συνολική αποκατάσταση
• Σύντομη παραμονή στο νοσοκομείο (όση και για ένα ισχίο)
• Άμεση κινητοποίηση ήδη από την επόμενη μέρα
• Ελαχιστοποίηση της απώλειας αίματος
• Μείωση του κινδύνου επιπλοκών
• Γρήγορη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μια αρθροπλαστική ισχίου αποτυγχάνει λόγω:

• Χαλάρωσης των υλικών με την πάροδο των ετών
• Λοίμωξης
• Κατάγματος
• Κακής τοποθέτησης των εμφυτευμάτων

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν: πόνο, οίδημα, δυσκαμψία, αστάθεια, περιορισμό κινήσεων.

Σε αυτή την περίπτωση, συνιστάται αναθεώρηση της αρθροπλαστικής: αφαιρούνται τα παλαιά υλικά και αντικαθίστανται με νέα.

Οι επεμβάσεις αναθεώρησης έχουν υψηλότερο βαθμό δυσκολίας και πιθανότητας επιπλοκών συγκριτικά με τις αρχικές.

Η επιτυχία εξαρτάται από:

• Τη σωστή διάγνωση του προβλήματος
• Τον προσεκτικό προεγχειρητικό σχεδιασμό
• Την εμπειρία του χειρουργού
• Την επιλογή των κατάλληλων υλικών

Πρόκειται για απαιτητική επέμβαση που πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένους ορθοπαιδικούς με εμπειρία στις αναθεωρητικές επεμβάσης.

Οι τεχνικές AMIS και ASI είναι ιδιαίτερα απαιτητικές χειρουργικά. Προϋποθέτουν συγκεκριμένη χρονική διάρκεια εκπαίδευσης των χειρουργών ορθοπαιδικών, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών, όπως διεγχειρητικά κατάγματα, μη σωστή τοποθέτηση των υλικών κ.λπ.

Ο ορθοπαιδικός χειρουργός και Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Βασίλειος Ι. Σακελλαρίου, εξειδικεύθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα στις ΗΠΑ, στη χειρουργική των μεγάλων αρθρώσεων, όπως το ισχίο, στο διακεκριμένο νοσοκομείο Hospital for Special Surgery της Νέας Υόρκης, το οποίο έχει βραβευθεί ως κορυφαίο νοσοκομείο στις ΗΠΑ για ορθοπαιδικές επεμβάσεις επί 3 συνεχόμενα έτη (2011-2014).