Η ζωή μπορεί να αλλάξει απότομα και προς το χειρότερο από κάτι απλό: να πατήσετε σε ένα χαλί ή να γλιστρήσετε σε βρεγμένο πάτωμα. Μια άσχημη πτώση μπορεί να προκαλέσει κάταγμα σε κάποιο οστό, όπως συμβαίνει σε χιλιάδες ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες κάθε χρόνο. Για τους ηλικιωμένους, ένα τέτοιο κάταγμα ενδέχεται να αποτελέσει αφετηρία για πιο σοβαρά προβλήματα, που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και στην αναπηρία!
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία από τις ΗΠΑ, πάνω από ένα στα τρία άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω έχουν άσχημη πτώση κάθε χρόνο, ένας κίνδυνος που αυξάνεται με την ηλικία. Ο φόβος της πτώσης, επίσης εντείνεται όσο οι άνθρωποι γερνούν, ακόμη και μεταξύ εκείνων που δεν έχουν αντίστοιχη εμπειρία. Μπορεί να οδηγήσει τους ηλικιωμένους να αποφύγουν δραστηριότητες, όπως περπάτημα, ψώνια ή συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες, που είναι σημαντικές για την ευεξία τους.
Δεν πρέπει όμως να επιτρέπετε στο φόβο μιας πτώσης να σας αποτρέπει από το να είστε δραστήριοι. Η υπέρβαση αυτού του φόβου μπορεί να σας βοηθήσει να παραμείνετε ενεργοί, να διατηρήσετε τη σωματική σας υγεία και με αυτόν τον τρόπο να αποτρέψετε μελλοντικές πτώσεις. Κάνοντας πράγματα όπως το να συναντήσετε φίλους, να περιποιηθείτε τον κήπο σας ή απλά να περπατήσετε, παραμένετε υγιείς.
Τί προκαλεί τις πτώσεις;
Μια πτώση μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους. Όσο αυξάνεται η ηλικία, η όραση, η ακοή και τα αντανακλαστικά εξασθενούν σε σχέση με τα χρόνια της νιότης. Ο διαβήτης, οι καρδιακές παθήσεις ή τα προβλήματα με τον θυρεοειδή αδένα, τα νεύρα, τα πόδια ή τα αιμοφόρα αγγεία μπορεί να επηρεάσουν την ισορροπία σας.
Οι ειδικοί έχουν συνδέσει πολλούς παράγοντες κινδύνου με τις πτώσεις, όπως μυϊκή αδυναμία, προβλήματα ισορροπίας και βάδισης και αρτηριακή πίεση που μειώνεται πάρα πολύ όταν σηκώνεστε από το κρεβάτι ή την καρέκλα. Προβλήματα στα πόδια που προκαλούν πόνο και μη ασφαλή υποδήματα, όπως ψηλοτάκουνα, μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο πτώσης.
«Μόλις υποστείτε ένα κάταγμα, ο κίνδυνος να υποστείτε και δεύτερο αυξάνεται», επισημαίνει ο Δρ. Βασίλειος Σακελλαρίου, Ορθοπαιδικός – Χειρουργός στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. «Συνήθως μετά από οποιοδήποτε κάταγμα, ακολουθεί μια περίοδος αδράνειας κατά την οποία γινόμαστε πιο αδύναμοι, πιο αποδιοργανωμένοι, η ποιότητα των οστών μας χειροτερεύει και διστάζουμε να κάνουμε δραστηριότητες που προηγουμένως κάναμε με βεβαιότητα κι αυτό μας θέτει σε υψηλό κίνδυνο πτώσης», συμπληρώνει. Επίσης, ορισμένα φάρμακα μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο πτώσης ενός ατόμου επειδή προκαλούν παρενέργειες, όπως ζάλη ή σύγχυση.
Μέτρα προστασίας
Τις περισσότερες φορές, πτώσεις και ατυχήματα δεν «συμβαίνουν απλώς» και μπορούν να αποφευχθούν. Ιδού ορισμένες χρήσιμες συμβουλές:
- Μείνετε σωματικά δραστήριοι. Η τακτική άσκηση ενδυναμώνει τους μύες και βοηθά επίσης να διατηρείτε τις αρθρώσεις, τους τένοντες και τους συνδέσμους εύκαμπτους. Επιπλέον, ήπιες δραστηριότητες, όπως το περπάτημα, μπορεί να επιβραδύνουν την απώλεια οστικής μάζας λόγω οστεοπόρωσης.
- Ελέγξτε την όραση και την ακοή σας. Ακόμη και μικρές αλλαγές στην όραση και την ακοή αυξάνουν την πιθανότητα μιας πτώσης
- Ενημερωθείτε για τις παρενέργειες οποιουδήποτε φαρμάκου λαμβάνετε. Εάν ένα φάρμακο σας προκαλεί υπνηλία ή ζάλη, ενημερώστε το γιατρό σας.
- Κοιμηθείτε επαρκώς. Εάν έχετε υπνηλία, είναι πιο πιθανό να χάσετε την ισορροπία σας.
- Περιορίστε το αλκοόλ. Ακόμη και μια μικρή ποσότητα μπορεί να επηρεάσει την ισορροπία και τα αντανακλαστικά σας. Μελέτες δείχνουν ότι το ποσοστό καταγμάτων ισχίου σε ηλικιωμένους ενήλικες αυξάνεται με τη χρήση αλκοόλ.
- Σηκωθείτε αργά. Το να σηκωθείτε πολύ γρήγορα μπορεί να προκαλέσει πτώση της αρτηριακής σας πίεσης. Αυτό μπορεί να σας κάνει να νιώσετε ασταθείς. Ελέγξτε την αρτηριακή σας πίεση όταν ξαπλώνετε και στέκεστε.
- Χρησιμοποιήστε βαδιστικό βοήθημα. Η κατάλληλη χρήση βαδιστικών βοηθημάτων, όπως μπαστούνι ή περιπατητής, μπορεί να αποτρέψει πτώσεις, ειδικά αν κινείστε σε περιοχές που δεν γνωρίζετε καλά ή όπου το έδαφος είναι ανισόπεδο.
- Δώστε προσοχή όταν περπατάτε σε βρεγμένες ή παγωμένες επιφάνειες, καθώς μπορεί να είναι πολύ ολισθηρές!
- Φοράτε αντιολισθητικά υποδήματα που υποστηρίζουν πλήρως τα πόδια σας. Είναι σημαντικό τα πέλματα να μην είναι πολύ λεπτά ούτε πολύ παχιά.
- Πάντα να ενημερώνετε το γιατρό σας εάν έχετε κάποια πτώση από την τελευταία σας επίσκεψη, ακόμα κι αν δεν έχετε τραυματιστεί. Ο γιατρός σας μπορεί να εντοπίσει κάποιο νέο ιατρικό πρόβλημα ή να φροντίσει να διορθωθούν υφιστάμενα, προκειμένου να αποφευχθούν μελλοντικές πτώσεις.
Τί κάνω μετά από μια πτώση;
Μια ξαφνική πτώση μπορεί να προκαλέσει σοκ κι ανησυχία. Αν πέσετε, μείνετε όσο πιο ήρεμοι γίνεται.
Πάρτε πολλές βαθιές ανάσες για να χαλαρώσετε και παραμείνετε ακίνητοι στο πάτωμα ή στο έδαφος για λίγα λεπτά. Αυτό θα σας βοηθήσει να ξεπεράσετε το σοκ της πτώσης.
Διασφαλίστε ότι δε σας βλάψει να σηκωθείτε. Αν το κάνετε γρήγορα ή με λάθος τρόπο μπορεί να επιδεινώσει τον τραυματισμό.
Εάν θεωρείτε ότι μπορείτε να σηκωθείτε χωρίς βοήθεια, μετακινηθείτε στο πλάι σας. Ξεκουραστείτε ξανά, ενώ το σώμα και η αρτηριακή σας πίεση προσαρμόζονται. Σηκωθείτε αργά στα χέρια και τα γόνατά σας, και αναζητείστε μια ανθεκτική καρέκλα για να καθίσετε.
Οι πτώσεις μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμούς ισχίου και μηρού τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες. Είναι η πιο συνηθισμένη αιτία για εισαγωγή σε νοσοκομείο λόγω κατάγματος ισχίου (9 στις 10 περιπτώσεις). Άλλοι τραυματισμοί που προκύπτουν από πτώσεις περιλαμβάνουν τραυματισμούς στο κεφάλι, κατάγματα στον καρπό και άλλα.
Σε περίπτωση κατάγματος ή έστω υποψίας, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον Ορθοπαιδικό σας. Αυτός θα μπορέσει να αξιολογήσει σωστά τον τραυματισμό σας και να καταλήξει σε μια στρατηγική θεραπείας που θα σας βοηθήσει να θεραπεύσετε το πρόβλημα και να εξαλείψετε τον πόνο που σας προκαλεί.
